قلیون یا ویپ؟ مقایسه کامل از نظر سلامت، هزینه و تجربه

این مهم‌ترین و اولین سوالی است که باید به آن پاسخ داد. بیایید بدون تعصب و بر اساس واقعیت‌های علمی، به مقایسه مضرات قلیان و ویپ بپردازیم.

محتویات دود قلیان در برابر بخار ویپ: چه چیزی را وارد ریه‌های خود می‌کنیم؟

تفاوت اصلی بین قلیون یا ویپ در فرآیند تولید دود و بخار و مواد تشکیل‌دهنده آن‌هاست.

دود قلیان: کوکتلی از بیش از ۴۰۰۰ ماده سمی!

فرآیند قلیان کشیدن بر پایه “سوختن” (Combustion) تنباکو توسط زغال گداخته است. این فرآیند احتراق، مواد شیمیایی بسیار خطرناکی تولید می‌کند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• قطران (Tar): یک ماده چسبناک و قهوه‌ای رنگ که در ریه‌ها رسوب کرده و عامل اصلی سرطان ریه و بیماری‌های تنفسی مزمن است.
  
  
• مونوکسید کربن (CO): یک گاز سمی و بی‌بو که از سوختن زغال تولید می‌شود. این گاز جایگزین اکسیژن در خون شده و باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز، قلب و سایر ارگان‌های حیاتی می‌شود.
  
  
• فلزات سنگین: دود قلیان حاوی فلزات سنگین خطرناکی مانند سرب، آرسنیک، کادمیوم و کروم است که از تنباکو و زغال ناشی می‌شوند.
  
  
• هزاران ماده شیمیایی دیگر: شامل بنزن، فرمالدئید، هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای و بیش از ۷۰ ماده سرطان‌زای شناخته شده دیگر.

بخار ویپ: ترکیبی ساده‌تر اما نه کاملاً بی‌خطر

در مقابل، ویپینگ بر پایه “تبخیر” (Vaporization) یک مایع (جویس) کار می‌کند. در این فرآیند، خبری از سوختن و احتراق نیست. مواد اصلی تشکیل‌دهنده بخار ویپ عبارتند از:

• پروپیلن گلیکول (PG) و گلیسیرین گیاهی (VG): این دو ماده به عنوان حامل طعم و نیکوتین عمل می‌کنند و به طور گسترده در صنایع غذایی و دارویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  
  
• نیکوتین: در صورت انتخاب مایع حاوی نیکوتین، این ماده اعتیادآور در بخار ویپ نیز وجود دارد. البته جویس‌های بدون نیکوتین نیز موجود هستند.
  
  
• طعم‌دهنده‌ها: مواد افزودنی خوراکی که برای ایجاد طعم‌های متنوع استفاده می‌شوند.

نتیجه مقایسه محتویات: دود قلیان حاوی قطران، مونوکسید کربن، فلزات سنگین و هزاران ماده شیمیایی خطرناک ناشی از سوختن است. در حالی که بخار ویپ عمدتاً از PG، VG و نیکوتین تشکیل شده و فاقد این سموم اصلی است. این بزرگترین تفاوت در بحث قلیون یا ویپ از نظر سلامت است.

باور غلط: آیا آب قلیان دود را تصفیه و بی‌ضرر می‌کند؟

این یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین باورهای غلط در مورد قلیان است. پاسخ علمی و قاطع به این سوال “خیر!” است.

• آب، فیلتر نیست: مطالعات متعدد نشان داده‌اند که آب قلیان تنها مقدار بسیار ناچیزی (حدود ۵٪) از نیکوتین و درصد کمی از ذرات معلق را جذب می‌کند. اما اکثر مواد سمی و سرطان‌زا مانند قطران، فلزات سنگین و به خصوص مونوکسید کربن، به راحتی از آب عبور کرده و وارد ریه‌های شما می‌شوند.
  
  
• آب، دود را فریبنده می‌کند: وظیفه اصلی آب در قلیان، خنک کردن دود است. این خنکی و ملایمت باعث می‌شود شما بتوانید کام‌های عمیق‌تر و طولانی‌تری بگیرید و در نتیجه، حجم بیشتری از دود سمی را وارد ریه‌های خود کنید.
  پس این تصور که آب قلیان دود را تصفیه می‌کند، کاملاً اشتباه است و تنها بهانه‌ای برای نادیده گرفتن خطرات جدی آن است.

مقایسه مستقیم خطرات بیماری‌زا: سرطان، بیماری قلبی و مشکلات تنفسی

با توجه به تفاوت در محتویات، خطرات بیماری‌زای قلیون یا ویپ نیز بسیار متفاوت است:

نتیجه‌گیری سلامت: بر اساس شواهد علمی معتبر جهانی (مانند گزارش سازمان بهداشت عمومی انگلستان)، ویپینگ حداقل ۹۵٪ کم‌خطرتر از دخانیات سوختنی مانند سیگار و قلیان است. با این حال، ویپینگ کاملاً بی‌خطر نیست و بهترین انتخاب برای سلامتی، عدم مصرف هر دو می‌باشد.

کدام یک اعتیادآورتر است؟ مقایسه نیکوتین دریافتی

هر دو می‌توانند اعتیادآور باشند، اما پتانسیل اعتیادآوری قلیان به دلایل زیر بیشتر است:

• دوز بالای نیکوتین کنترل نشده: در یک وعده یک ساعته قلیان، فرد می‌تواند معادل نیکوتین چندین نخ سیگار را دریافت کند، بدون اینکه کنترلی بر آن داشته باشد.
  
  
• جذب سریع به دلیل عمق کام: کام‌های عمیق و طولانی در قلیان، جذب نیکوتین را تسریع می‌کند.
  در مقابل، در ویپینگ شما می‌توانید غلظت نیکوتین را به طور دقیق انتخاب کرده و آن را به تدریج کاهش دهید. با این حال، دسترسی آسان و امکان مصرف مداوم ویپ نیز می‌تواند منجر به وابستگی شود.

بهداشت و انتقال بیماری: خطر شلنگ مشترک قلیان در برابر ویپ شخصی

این یک مقایسه ساده با نتیجه‌ای واضح است:

• قلیان: استفاده مشترک از شلنگ قلیان، حتی با تعویض سرشلنگی، خطر انتقال بیماری‌های عفونی مانند سل، هرپس (تبخال)، آنفولانزا، هپاتیت و کرونا را به شدت افزایش می‌دهد.
  
  
• ویپ: یک وسیله کاملاً شخصی است. همانطور که مسواک خود را با دیگران به اشتراک نمی‌گذارید، ویپ شما نیز وسیله شخصی شماست و خطر انتقال بیماری از این طریق تقریباً صفر است.